THE END

STUK presenteert met trots het werk van de Finse kunstenaar Mika Taanila (°1965). In zijn werk combineert, (her)schikt en bewerkt Taanila bestaande materialen en verhalen in een reflectie op de menselijke toestand in de huidige samenleving. Speciale aandacht gaat uit naar hoe wetenschappelijke en technologische ontwikkelingen invloed hebben op mens en omgeving. Taanila ontwikkelde tijdens de afgelopen twee decennia een rijk oeuvre met werken variërend van prachtige papieren sculpturen zoals Film Reader, recent getoond in het Nordic Pavilion in de Biënnale van Venetië 2017, tot langspeelfilms zoals Return of the Atom (2015) en Tectonic Plate (2016). Voor zijn solotentoonstelling in STUK selecteerden we vier werken die inzicht geven in Taanila’s praktijk.

De grootschalige video-installatie The Most Electrified Town in Finland (2012) schetst een 15 minuten durend portret van het landschap van Eurajoki, een klein dorp van 6.000 inwoners aan de Finse westkust waar een nucleaire kerncentrale is gehuisvest. Met twee reactoren in werking sinds de jaren ‘70, plande Eurajoki de constructie van ‘s werelds meest efficiënte reactor: Olkiluoto 3 (OL3). De constructie liep echter enorme vertragingen op en de opening, gepland voor 2009, moest verschillende keren uitgesteld worden. De start van de reactor is momenteel vastgelegd voor september 2019. Met een totale kostprijs van 10 biljoen euro wordt OL3 naar schatting ‘s werelds tweede duurste gebouw ooit (na Abraj al-Bait, een hotelcomplex in Mecca).

The Most Electrified Town in Finland combineert beelden van de constructie van de kernreactor, met beelden van de omgevende natuur en observaties van de werknemers op de site in een poëtisch geheel. De film geeft inzicht in de poging om een nucleaire droom te verwezenlijken tegen de achtergrond van de lokale context, de bewoners en de ambities van het dorp om “The Most Electrified Town in Finland” te worden.

Installation shots © Kristof Vrancken
Volledig album via flickr

The Most Electrified Town in Finland (2012) werd gemaakt voor en eerst gepresenteerd tijdens dOCUMENTA 13. De installatie is gebaseerd op de documentaire Return of the Atom, een film waaraan Mika Taanila en Jussi Eerola sinds 2004 werkten, en die in 2015 in première ging op het Internationaal Filmfestival van Toronto.

De ready-made marsepeinen sculptuur die de Olkiluoto 3 kerncentrale weergeeft - Viimeinen käyttöpäivä [Date of Expiry] (2015) - vervolledigt de installatie.

De tentoonstelling in STUK gaat verder met Taanila’s recente single-channel film The Earth Who Fell to Man (2017). Vertrekkend van Nicolas Roeg 1976 cultclassic The Man Who Fell to Earth, ontwikkelde Taanila een film waarin ‘de mens’ uit beeld verdwijnt. Ook het hoofdpersonage, buitenaards wezen Thomas Jerome Newton gespeeld door David Bowie, werd weggegomd. De resulterende film toont enkel beelden van landschappen, gebouwen, achtergronden, wegen, lucht en aarde. Alle shots staan ondersteboven en worden ondersteund door een soundtrack van aardbevingen, vallende stenen en aardverschuivingen. De Aarde lijkt, zoals de titel suggereert, letterlijk op de mens te vallen.

Nicolas Roegs film The Man Who Fell to Earth was op zijn beurt gebaseerd op de gelijknamige roman uit 1963 van de Amerikaanse schrijver Walter Tevis, en vertelt het verhaal van een buitenaards wezen dat op aarde crasht op zoek naar water voor zijn thuisplaneet.

Twee sculpturale werken gebaseerd op verschillende edities van de boeken vervolledigen de installatie in STUK. Voor deze werken hanteerde Taanila een gekende filmmontage techniek, m.n. splicing. De boeken zijn letterlijk te begrijpen als werken van bewegend beeld: beelden werden verschoven en verwijderd, uitgewist, uitgeknipt, getransformeerd en weggegooid. De bewerkingen creëren een nieuw en tactiel landschap.

In de tentoonstellingTHE END toont Taanila een selectie werken waarin toekomstdromen en ideeën van vooruitgang, gevoed door wetenschappelijke, technologische en economische ontwikkelingen, vraagtekens zetten bij de verhouding tussen mens en samenleving, en mens en planeet. Tegelijkertijd zet The Most Electrified Town in Finland (2012) het gevoelige thema van (nucleaire) energievoorziening opnieuw in de kijker. STUK lijkt hiervoor de gepaste locatie: In het Fins staat STUK namelijk voor Säteilyturvakeskus, wat Radiation and Nuclear Safety Authority betekent.

Mika Taanila
(°1965, Helsinki, Finland)

Mika Taanila is een beeldend kunstenaar en filmmaker. In zijn praktijk beweegt hij vrij tussen documentaire film, avant-garde cinema en de beeldende kunsten. In zijn werken, variërend van papier-gebaseerde objecten, sculptuur, en fotografie tot films, video- en geluidsinstallaties, bevraagt Taanila de menselijke conditie in een steeds intenser getechnologiseerde, gemedieerde en ontworpen wereld. Zijn werk wordt internationaal gepresenteerd op grote filmfestivals in belangrijke groepstentoonstellingen waaronder de Biënnale van Venetië (2017), Aichi Triënnale (2013), Documenta (2012) Shanghai Biënnale (2006), Berlijn Biënnale (2004), Manifesta (2002) en de Biënnale van Istanbul (2001). Recente solo shows vonden plaats in Kiasma Museum of Contemporary Art in Helsinki (2013–14), Contemporary Art Museum St. Louis (2013) en TENT, Rotterdam (2013). In 2015 ontving Mika Taanila de Ars Fennica Award, de belangrijkste prijs voor de kunsten in Finland.

Mika Taanila woont en werkt in Helsinki. Hij wordt vertegenwoordigd door balzer projects.

Sinds najaar 2015 presenteert STUK solotentoonstellingen van hedendaagse beeldende kunstenaars met een affiniteit voor bewegend beeld en ruimtelijk videowerk. Kwamen eerder aan bod: Bjørn Melhus, John Akomfrah, Emre Hüner, Joachim Koester, Omer Fast en Nevin Aladağ.