Convulsive States

In haar tentoonstelling Convulsive States onderzoekt de Amerikaanse video- en performancekunstenares Liz Magic Laser het schuddende lichaam als symptoom van psychisch lijden, maar ook als weg naar herstel. De installatie traceert de lijn van psychosomatische aandoeningen van historische interpretaties van hysterie naar hedendaagse diagnoses zoals 'psychogene niet-epileptische aanvallen' en bezetenheid door geesten. Het werk bestaat uit twee video-installaties die deel uitmaken van één auditieve ruimte en functioneren als een tweeluik. Exorcise 1 through 8 (2023) enerzijds, omvat acht interactieve video's die worden weergegeven op spiegelende monitoren. Convulsive States (2023) anderzijds, is een hallucinerend filmessay over het Parijse Salpêtrière-ziekenhuis dat alom beschouwd wordt als de bakermat van de moderne psychologie en neurologie.

Convulsive States, ontwikkeld gedurende negen jaar van intense conversatie en vriendschap met dichteres Ariana Reines, werd gemaakt in opdracht van Pioneer Works en is het onderwerp van Laser's eerste solotentoonstelling in België.

Bij het binnenkomen van de tentoonstellingsruimte wordt de bezoeker uitgenodigd in een gang gevormd door twee rijen waar telkens vier films op spiegelende monitoren worden getoond. In uiteenlopende praktijken zoals qigong, holotropisch ademwerk, kundalini yoga en GYROKINESIS®, gebruiken de lichaamstherapeuten in Exorcise 1 through 8 beweging als middel waarmee euforische en meditatieve staten bereikt kunnen worden. Onder hen is Wendy Osserman - Laser's moeder, choreograaf en Authentic Movement beoefenaar. Door de spiegels tegenover elkaar te plaatsen, creëert Laser een oneindigheidseffect dat de bezoeker aanmoedigt om op een speelse manier met de instructeurs mee te bewegen.

In de centrale film met dezelfde titel als de tentoonstelling, interviewt Laser - als kunstenaar-journalist - artsen, historici, kunstenaars, geestelijken en danstherapeuten in en rond het Salpêtrière Ziekenhuis. Het Pitié-Salpêtrière Ziekenhuis werd in de 19e eeuw een beroemd neuropsychiatrisch opleidingscentrum onder leiding van Dr. Jean-Martin Charcot. Zijn klassikale presentaties van patiënten die hysterische aanvallen vertoonden, werden populaire spektakels voor de Parijse socialites die er plaats namen in de tribunes naast studenten uit de hele wereld (waaronder Sigmund Freud). Convulsive States, gefilmd in samenwerking met de Franse journaliste Laura Geisswiller, verweeft gesprekken met meditatieve beelden die rond de sculpturen en beelden van het ziekenhuis draaien en de geschiedenis van hysterie zichtbaar maken. Laser legt een verband tussen Charcot's hysterie-studies en recente gebeurtenissen zoals uitbraken van TikTok-tics die zich verspreiden via sociale media. Geleidelijk verschuift de film van ogenschijnlijk 'objectieve journalistiek' naar een persoonlijk essay en autofictie, wanneer Laser vertelt over haar eigen ervaringen met de psychosomatische aandoening die ze wilde bestuderen. Alles samen genomen, stelt Convulsive States vragen bij de neerbuigende oorspronkelijke benadering van hysterie als vrouwelijke kwaal en onze huidige culturele wending naar ‘somatische therapieën’ bij traumabehandeling.

Ter gelegenheid van deze tentoonstelling presenteren Liz Magic Laser en STUK een onderzoeksruimte die de geschiedenis van het 'schudden' verbindt met de geschiedenis van de (neuro)psychologie, het gebruik van fotografie en film om pathologieën te documenteren, en de impact hiervan op de ontwikkeling van een hedendaags dansvocabulaire in België.

Curator STUK: Karen Verschooren
Curatoren bij Pioneer Works, NY: Gabriel Florenz & Vivian Chui (Associate Curator)

Werken in de tentoonstelling:

Convulsive States
2023, 53’, single channel, open sound

Exorcise 1 through 8
2023, 26’30”, 8-channel, open sound

Research Room

• Dissertatio Inauguralis Medica. Dn. Philippo Wilhelmo (1707). Compendiosam et Clinicam Spasmodico - Convulsivorum Morborum Praxin Cum Cautelis.
• Pierre Pomme. (1782). Traité des Affections Vaporeuses des deux sexes, ou maladies nerveuses, vulgairement appelées Maux de Nerfs. Université de Montpellier.
• J. L. Brachet (1847). Traité de L’Hystérie.
• Bourneville (1872). Leçons sur les Maladies du Système Nerveux. Faites à la Salpêtrière par J. - M. Charcot. Agrégé a la Faculté de Médecine de Paris, Médecin de la Salpêtrière. Recueilles et Publiées par Bourneville. Ancien interne des Hopitaux de Paris.
• Gilles de la Tourette (1895). Traité Clinique et Thérapeutiques de L’Hystérie d’après l’enseignement de la Salpêtrière par le docteur Gilles de la Tourette.
• Sigmund Freud. Gesammelte Werke. Chronologisch Goerdnet. Erster Band. Werke Aus Den Jahren 1892 - 1899. S. Fischer Verlag.
• Jean Thuillier. (1993). Monsieur Charcot de la Salpêtrière. Robert Laffont.

• Georges Didi-Huberman. (1982, 2003). Invention of Hysteria. Charcot and the Photographic Iconography of the Salpetriere. The MIT Press.
• Bessel Van der Kolk. (2014). The Body Keeps the Score. Mind, brain and body in the transformation of trauma. Penguin Books Ltd

• Asti Hustvedt. (2011). Medical Muses. Hysteria in Nineteenth-Century Paris. W. W. Norton & Company. New York - London.
• Christophe Boulanger, Savine Faupin, Bart Marius, Kurt De Boodt, Rae Beth Gordon & Peter Holvoet-Hanssen. (2020). Dolgedraaid. Danser Brut. Mercatorfonds - Bozar Books.

• Film clip: Het leven en het werk van Arthur Van Gehuchten. Hoogleraar aan de Katholieke Universiteit van Leuven van 1887 tot 1914. Archiefopnames: Jacques Campens / Muziek: Jean Jadin / Cello: Damien Parmentier / Stem: Roger De Knijf / Mixage: Roger Defays / Montage en realisatie: Michel Van Troyen / Produktie. Audio-visual center UCB (1984)

Fragmenten Hedendaagse Dans

• Alain Platel. VSPRS. 2006. Captatie: Kamiel De Meester
• Voetvolk / Lisbeth Gruwez & Maarten Van Cauwenberghe. It's going to get worse and worse and worse, my friend. 2012. Captatie: Voetvolk
• Voetvolk / Lisbeth Gruwez & Maarten Van Cauwenberghe. Nomadics. 2023. Captatie: Voetvolk

Alle werken: Courtesy of the artist.

Convulsive States werd gemaakt in opdracht van Pioneer Works. Gabriel Florenz / Associate Curator: Vivian Chui

CREDITS

Convulsive States features cinematografie: Laura Geisswiller; videomontage: Isaac Goes en Michelle Yoon; sound design: Jared Arnold; muziekopnames: GOBBY; colorist: Nic Seago; vertaling ondertitels: Charlotte de Mezamat. Het project werd ontwikkeld gedurende negen jaar van intense conversatie en vriendschap met dichter Ariana Reines. The film bevat interviews met het personeel van het Pitié-Salpêtrière Ziekenhuis, waaronder neuroloog Dr. Martin Catala, psychiater Dr. David Cohen, Pastoor Frederic Louzeau, neuroloog Dr. Vincent Navarro, danstherapeut Svetlana Panova, neuroloog Dr. Emmanuel Flamand Roze, en danstherapeut France Schott-Billmann; en bijkomende interviews met kunstenaar en tai chi instructeur Fabrice Brunet, journalist Hélène Combis, bibliothecaris en archivist Remi Gaillard, en journalist Virginie Girod. Speciale dank aan historicus Asti Hustvedt voor het delen van onderzoek, de herinnering van Dr. Catherine Bouchara, die de baanbrekende tentoonstelling Charcot, une vie avec l'image in het Pitié-Salpêtrière Ziekenhuis organiseerde, de School of Visual Arts MFA Photography, Video and Related Media Department voor materiaal ondersteuning, en Zhu Miansheng van Ars Asiatica en Emmanuel Roussille voor de ondersteuning van de deelnamen van kunstenaar Fabrice Brunet. Bijkomende dank aan Manuel David, Joan Dupont, Vanessa Gould, Amy Knorr, Molly, Lowe, Ruth Patir en Wendy Osserman.

Exorcise 1 through 8 bevat performances door multidimensionele geneeskunde vrouw en fysiotherapeut Eia Buenconsejo, doula Bonu deCaires, professor somatische acteertechniek Erica Fae, personal trainer en wellnesscoach Erik Potempa, danser en massagetherapeut Cori Kresge, choreograaf en Authentic Movement beoefenaar Wendy Osserman, GYROTONIC® Master Trainer Naoko Moriyama Robbins, en Kundalini yogi en competitive krumper Reuel Crunk Rogers; cinematografie: Michelle Yoon; bijkomend camerawerk: Isaac Goes, Liz Magic Laser, en Grace Poppe; sound design: Jared Arnold; muziekopnames: GOBBY; videomontage: Isaac Goes en Michelle Yoon; choreografisch advies: Cori Kresge; en kostuumontwerp en casting advies: Felicia Garcia-Rivera.

Liz Magic Laser: Convulsive States werd mogelijk gemaakt door genereuze financiering van de Steven & Alexandra Cohen Foundation. Het werd ook gedeeltelijk ondersteund door openbare fondsen van het New York City Department of Cultural Affairs in samenwerking met de gemeenteraad, evenals de New York State Council on the Arts met de steun van het kantoor van de gouverneur en de wetgevende macht van de staat New York.