ARTEFACT 2023: THE ECSTATIC BEING. BETWEEN KNOWING & UNDERSTANDING

De belangstelling voor geestverruimende middelen en -praktijken zit in de lift. Sommigen spreken zelfs van een nieuwe psychedelische revolutie en kijken reikhalzend uit naar de mogelijkheden ervan.

Geestverruimende middelen, maar ook bepaalde ademhalings- en meditatietechnieken, muziek of dans, brengen ons in een andere bewustzijnstoestand. Ze hebben een impact op ons zelf- en wereldbeeld en doen ons op een andere manier kijken naar ons innerlijk landschap en de wereld die ons omringt. Een voorbeeld van een extreem veranderd bewustzijn is extase. Artefact neemt die extatische ervaring als uitgangspunt en lens om dieper in te gaan op een verscheidenheid aan veranderde bewustzijnstoestanden, de intenties erachter en de contexten waarin ze plaatsvinden.

In het Westen worden verhalen van extatische ervaringen meestal in verband gebracht met en beperkt tot de context van religie, seks of drugs. The Ecstatic Being neemt echter een veel ruimere scope, en kijkt naar extase als een zelfgekozen staat van metamorfose, een transformatie. Soms beschreven als een verlies van het zelf of van het ego, kan het misschien beter begrepen worden als een verhoogde vorm van subjectiviteit; een superhelder bewustzijn van je eigen geest en lichaam ontdaan van de dominante cognitieve filters. Het is in de eerste plaats een ‘embodied experience’, een lichamelijke ervaring die eerder gevoeld dan doordacht wordt.

Een extatische ervaring duwt tijdelijk de dominante kenniskaders die mee bepalen hoe we naar onszelf en de wereld kijken, naar de achtergrond. In het Westen wordt ons kennissysteem vooral gekenmerkt door een cognitieve, lineaire manier van denken en redeneren. Het gaat grosso modo om een rationeel begrijpen dat voornamelijk via taal wordt uitgedrukt. Via extase of een extatische ervaring kunnen we ondervinden wat er buiten dat dominante kenniskader te beleven valt. De extatische ervaring biedt als het ware een ‘deur’ om naar een andere vorm van kennen en begrijpen te gaan.

De tentoonstelling The Ecstatic Being kijkt dan ook met een open blik naar deze geestverruimende praktijken en andere vormen van bewustzijn, zonder oordeel, maar met aandacht voor de omstandigheden die ons ernaar doen verlangen en de complexe en gelaagde manieren waarop ze aanwezig zijn in onze maatschappij. De kunstwerken geven een inzicht in wat er zich zou kunnen bevinden buiten dat wat we al denken te kennen. En misschien verandert dat de manier waarop we betekenis geven aan alles wat binnen en buiten ons is.

Met werk van Julius Bockelt, Fia Cielen, Laurie Dall’Ava, Nan Goldin, Tom Hannes, Hanne Lippard, Henri Michaux, Warre Mulder, Matt Mullican, Laure Prouvost, Ben Russell, Selkie, Jeanne Susplugas, Emma Talbot, Myrthe Van der Mark en Sophie Whettnall.

Curator: Karen Verschooren

Met dank aan: Jan Godderis, Erik Thys, Stéphane Symons, Anouk De Clercq, Grace Ndiritu, Shana Moulton, Laura Herman, Anna Stoppa, Zeynep Kubat, de studenten van KASK curatorial studies (academiejaar 2021-2022) en alle deelnemende kunstenaars voor de waardevolle en boeiende conversaties die de basis vormden van deze tentoonstelling.