Verbouwing

Waaraan bouwen we als we verbouwen?

Op 15 november 2021 trokken we de deuren van STUK achter ons dicht. Op onze agenda stond voor een keer geen voorstelling of expo, maar een grootschalige renovatie en verbouwing. Bij gebrek aan een vaste plek trokken we de stad in voor een nomadische werking. Al die locatieprojecten waren boeiend en vaak succesvol maar een werking zonder eigen infrastructuur bleek niet altijd evident. We misten ons gebouw, de weg naar de heropening was lang en de verbouwing zelf was vaak complex.

Je gebouw sluiten doe je dus niet zomaar, zeker niet na twee jaar covid-crisis. Waarom begonnen we er dan toch aan? Kortom: waaraan bouwen we als we verbouwen?

Onze toekomst moet duurzamer en inclusiever, dat geldt voor elke sector en dus ook voor de kunsten. Met de renovatie van onze infrastructuur voegden we de daad bij het woord.

Wat het klimaat betreft kunnen we niet anders dan een moeilijke realiteit onder ogen zien. Het is nu of nooit. De ecologische voetafdruk van grote infrastructuur in onze steden is aanzienlijk, en zo ook die van STUK. De oudste vleugels van ons gebouw dateren van 1909 en met 10.000 vierkante meter begaanbare oppervlakte kan je STUK gerust een stad in de stad noemen. Het spreekt dan ook voor zich dat de klimaatwinsten van een grondige renovatie aanzienlijk zijn. Als instelling en als sector willen we niet achter blijven maar juist het voortouw nemen. 200 raampartijen enkel glas werden vervangen door dubbel glas en onze daken werden beter geïsoleerd. Onze verwarmingssystemen zijn onder de loep genomen. We zetten volop in op de led-transitie, zowel ons theaterlicht als onze vaste verlichting werd een pak duurzamer. Onze buitenruimtes werden deels onthard en vergroend. Waar mogelijk staken we infiltratiekratten in de grond. Zo komt het regenwater, niet terecht in de riolering maar terug in de bodem. Ook voor het sanitair schakelden we over van drinkwater op regenwater.

Van oudsher interpreteren we STUK als een semi-publieke ruimte. Het gebouw met al haar buitenruimtes is er voor iedereen. Op vrijwel elk moment van de dag kan je door STUK wandelen alsof je door een park of over de straat zou wandelen. Dat betekent ook dat we een verantwoordelijkheid hebben. Keer op keer wordt aangetoond dat goed ontworpen publieke ruimtes essentieel zijn voor het welbevinden in een stad. Daarom dat onze verbouwing zich onder meer focust op het opwaarderen van haar buitenruimtes. Met een integraal ontwerp zorgen tal van nieuwe bankjes, zithoekjes, groen en verlichting voor een aangename en veilige omgeving voor iedereen. En met iedereen bedoelen we ook echt iedereen. Aan de hand van 3 nieuwe liften, elektrische deuren, oprijbaantjes en het wegnemen van niveauverschillen wordt STUK toegankelijker. Op heel wat plaatsen vervangen we houten deuren en wanden door glazen deuren. Zo wordt ons gebouw een pak makkelijker oriënteerbaar en die voorspelbaarheid zorgt voor minder stress voor velen. Geleide lijnen zorgen ervoor dat iedereen zelfstandig in het café of aan het onthaal geraakt.

We hebben ook goed geluisterd naar wat onze kunstenaars en ons publiek belangrijk vonden in een bevraging vooraf. Zo komt er een grote, makkelijk toegankelijke fietsenstalling in de Schapenstraat en eentje aan de Naamsestraat, weliswaar kleiner. Voor de toiletten moet je niet meer naar buiten want die komen op het niveau van het onthaal, er komen lockers op verschillende plaatsen, de ateliers zijn opgewaardeerd en er komt een extra deur tussen café en Naamsestraat die als een extra sluis zal fungeren voor geluid en warmte. Op de toiletten na moeten al deze ingrepen wel nog gefinaliseerd of geïnstalleerd worden na Artefact, maar voor STUK START in september.

Ten slotte laat de verbouwing ons ook toe om de kern van onze eigen werking inclusiever te maken. We realiseren een nieuwe bouwlaag die we inzetten voor de opbouw van een participatieve werking onder de naam STEK die bottom-up en top-down verbindt in een bruisende en inclusieve community. Een ‘STEK’ heeft 3 betekenissen: 1) een plek, 2) een lucifer en 3) een tak waaruit een nieuwe plant kan groeien. Anders gezegd: STEK wordt een laagdrempelige broedplaats waar vonken ontstaan die voor (artistieke) vernieuwing van het hele kunstencentrum zullen zorgen (*).

De verbouwing resulteert in een heringerichte en een nieuwe zaal die met elkaar verbonden zijn:

• STEK Workspace (de voormalige Paviljoenenzaal) bevat een gezellige coworking space, 2 workshop- of vergaderruimtes, een audiostudio, een pianopaviljoen, 2 kleine repetitielokalen, een keukentje, lockers en het bureau van LOKO Cultuur, de Leuvense studenten die rond cultuur werken.
• Daarnaast ligt STEK, een geluidsdichte, ondergrondse zaal voor 155 personen met een vaste bar en een standaard geluids- en lichtplan.

STEK is een open plek voor iedereen die zich creatief wil ontplooien als maker, doener, organisator, curator, kunstenaar, radio- of podcastmaker, ongeacht achtergrond, leeftijd, discipline of medium. Zowel individuen als organisaties zijn welkom, met eenmalige initiatieven of terugkerende projecten, van Leuven of daarbuiten. Gebruikers van STEK dragen bij tot een gevarieerd aanbod. In de voor iedereen toegankelijke STEK Workspace zal een gezellige drukte heersen terwijl er vergaderingen, repetities en radioshows bezig zijn. In STEK vinden concerten, spoken word, performances, korte expo’s, debatten en feestjes plaats. Wat in de Workspace bedacht en gecreëerd wordt, kan in STEK getoond worden. Als STUK-bezoeker kan je vanaf nu dus meerdere rollen opnemen: de ene keer kom je als publiek, een andere keer als organisator of maker.

De verbouwing van STUK is een project van Kunstencentrum STUK. De totale projectkost bedraagt 5.5 miljoen euro en werd gefinancierd door Vlaanderen, Stad Leuven en een eigen inbreng van STUK mede ondersteund door KU Leuven.Het project werd ontworpen door Neutelings-Riedijk Architecten i.s.m. Bureau Bouwtechniek en uitgevoerd door hoofdaannemer Monument Vandekerckhove en haar onderaannemingen.

* De werking van STEK start pas echt in 2024, als alles helemaal ingericht is en de gewone werking weer vertrokken is.